Jak rozpoznać zespół stopy cukrzycowej, kiedy już wystąpi? Co oznacza dla cukrzyka? Czy można zapobiegać takim powikłaniom w cukrzycy? Sprawdź odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące stopy cukrzycowej.

Powikłania w cukrzycy

Powikłania, takie jak stopa cukrzycowa, w cukrzycy typu 1 i 2 mogą występować z różnym nasileniem. Zazwyczaj są one powodowane przez nieleczone schorzenie. Wysoki poziom cukru we krwi, jaki pojawia się w cukrzycy, sprzyja powstawaniu kolejnych problemów zdrowotnych. Wśród powikłań na wczesnych etapach cukrzycy wymienić możemy m.in. kwasicę mleczanową lub ketonową. 

Przy niewłaściwie leczonej lub całkowicie zaniedbanej cukrzycy pojawiają się choroby układu sercowo-naczyniowego. Zawały, udary, choroba niedokrwienna serca oraz miażdżyca należą do najcięższych powikłań cukrzycy i budzą niemałe obawy. Są bowiem przyczyną licznych zgonów wśród chorych na cukrzycę, a ryzyko przedwczesnej śmierci rośnie z każdym rokiem zmagania się z chorobą. 

Podwyższony poziom cukru we krwi może także prowadzić do uszkodzenia nerek, nerwów oraz utraty wzroku, częstych infekcji oraz pogarszającego się stanu uzębienia. Wszystkie te problemy skłaniają do poważnego podejścia do choroby, jaką jest cukrzyca. Regularne leczenie i kontrola stanu zdrowia mogą ograniczyć negatywne efekty wahania się poziomu cukru w organizmie.

Czym jest stopa cukrzycowa?

Powikłaniem, któremu warto bliżej się przyjrzeć i szybko zapobiegać, są szeroko rozumiane problemy ze stopami. Tzw. stopa cukrzycowa jest przyczyną częstych amputacji wśród chorych na cukrzycę, choć można zapobiegać takim zmianom patologicznym. W przeciwieństwie do wielu powikłań cukrzycy, to może być szybko zauważone przez samego pacjenta. Na tym etapie nie grozi jeszcze utratą dolnej kończyny oraz poważnymi deformacjami. 

Na zespół stopy cukrzycowej składa się wiele uszkodzeń tkanek w obrębie stóp. Najaktywniej używane i oddalone od tułowia części ciała dotyka wiele wspomnianych wcześniej problemów. Zaburzenia prawidłowego funkcjonowania mogą dotyczyć nerwów, stawów i kości, naczyń krwionośnych, a w rezultacie całych tkanek codziennie narażanych na wpływ czynników zewnętrznych. Ze schorzeniami ze strony stóp przy cukrzycy związane są również dolegliwości bólowe w różnych sytuacjach oraz przedłużające się zakażenia.

Objawy stopy cukrzycowej

Widocznymi objawami tego powikłania cukrzycy są trudno gojące się rany, także te niewielkie. Takie rany pacjenci mogą znaleźć dopiero po kilku dniach, ponieważ nie są one bolesne. Powodowane przez uszkodzenia mechaniczne zadrapania czy sińce są wynikiem zaburzeń funkcjonowania nerwów w obrębie stopy. Dochodzi do upośledzenia odczuwania bólu oraz zmian temperatury i czucia głębokiego. 

Zespół stopy cukrzycowej może też wiązać się z różnego rodzaju bólem. Objawem budzącym niepokój, nawet mimo braku uszkodzeń na powierzchni stopy, powinno być kłucie, pieczenie, drętwienie, tępy lub przeszywający ból. Często nasila się on podczas odpoczynku oraz nocą.

Przyczyny powstawania stopy cukrzycowej

Utrzymująca się hiperglikemia w przebiegu cukrzycy powoduje silną odpowiedź neurohormonalną w obrębie całego ciała. Pobudzony układ immunologiczny oraz aktywatory stanów zapalnych wywołują szereg uszkodzeń i zaburzeń w odbudowie tkanek. Stopy są silnie narażone na te negatywne skutki nadmiaru cukru we krwi, są to bowiem części ciała położone najdalej od pompującego krew serca oraz narządów wydzielających substancje regulujące funkcjonowanie organizmu. 

Schorzenie stóp u osób chorych na cukrzycę wynika z upośledzenia układu krwionośnego lub nerwowego oraz postępującego niszczenia kości i stawów w późniejszych etapach. Defekty w unerwieniu stopy prowadzą do częstszych urazów. Pozostają one niezauważone z racji braku bólu, a przez niedopatrzenie w ranach mogą rozwijać się infekcje. Niedokrwienie powoduje natomiast martwicę tkanek. Zaburzone odpowiedzi immunologiczne z powodu zmian w metabolizmie glukozy przy jej nadmiarze oraz niedokrwienie sprzyjają długotrwałym stanom zapalnym. Sytuacji nie poprawia częsty kontakt stóp z bakteriami, grzybami oraz różnego typu zanieczyszczeniami.

Rodzaje stopy cukrzycowej

Mnogość objawów zespołu stopy cukrzycowej wynika z wyróżnianych odmian tego schorzenia. W zależności od stopnia uszkodzenia w obrębie naczyń krwionośnych lub nerwów przeważają problemy innego typu. Postać mieszana występuje w około 15-20% przypadków.

Stopa cukrzycowa neuropatyczna

Uszkodzenie nerwów w przebiegu cukrzycy, określane jako neuropatia obwodowa, powoduje osłabienie mięśni. To one odpowiedzialne są za utrzymywanie właściwego kształtu stopy i ruch podczas chodzenia. Nieprawidłowy nacisk stopy na podłoże jest następnie przyczyną tworzenia modzeli (zgrubień naskórka w miejscach najsilniejszego nacisku) i uszkodzeń skóry. Wspomniane zaburzenia odczuwania bólu prowadzi natomiast do powstawania poważnych urazów mechanicznych. Pojawiają się infekcje bakteryjne, zakażenia lub owrzodzenia ze względu na przerwanie tkanki.

Występowanie neuropatii czuciowej, czyli braku bólu, nie musi oznaczać całkowitego braku czucia. Wręcz przeciwnie, przy powikłaniu cukrzycy tego typu mogą pojawiać się bóle neuropatyczne. Nasilające się porą nocną odczucia to także drętwienie czy kłucie oraz inne nieprzyjemne wrażenia dotykowe. Charakterystyczny jest również kołyszący chód, zniekształcenia stopy oraz brak potliwości.

Stopą cukrzycową neuropatyczną nazywany jest opisany wyżej ogół zmian wynikających z uszkodzenia nerwów w obrębie kończyn dolnych.

Stopa cukrzycowa niedokrwienna

Ten rodzaj powikłania cukrzycy wynika z postępującej miażdżycy i zaburzenia funkcjonowania układu krwionośnego. Niedotlenienie i niedożywienie tkanek powoduje choroby układu kostno-stawowego: osteoporozę, zapalenia kości i szpiku. W wyniku osłabienia częściej dochodzi też do złamań i zwichnięć. Przez częste uszkodzenia pojawia się znaczna deformacja stopy. Niedokrwienie powoduje także martwicę tkanek.

Pojawiają się bóle stóp i nóg, szczególnie podczas wysiłku. Stopa cukrzycowa niedokrwienna objawia się klasycznymi objawami niedokrwienia: drętwieniem, niską temperaturą, znacznym blednięciem przy podniesieniu nóg oraz słabo wyczuwalnym tętnem. Nie występują natomiast znaczące zaburzenia czucia, a widoczne gołym okiem zmiany mają charakter martwiczy (czarne zabarwienie). W ich wyniku może dochodzić do stanów zapalnych i wtórnych zakażeń patogenami.

Cukrzyca - ryzyko powikłań stopy cukrzycowej

Poza hiperglikemią w przebiegu cukrzycy, do wystąpienia stopy cukrzycowej predysponują powikłania i schorzenia współwystępujące oraz styl życia. W przypadku odmiany niedokrwiennej są to przede wszystkim: miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, hipercholesterolemia, przebyte zawały lub udar. Obecność mikronaczyniowych powikłań cukrzycowych np. nefropatii lub retinopatii zwiększa natomiast ryzyko stopy cukrzycowej neuropatycznej. W obu przypadkach częstotliwość występowania zwiększa palenie papierosów.

Profilaktyka zespołu stopy cukrzycowej u diabetyków

Jeśli w przebiegu cukrzycy skóra na stopach jest sucha i zaczyna pękać, łatwo dostępnym rozwiązaniem problemu są specjalistyczne kremy i maści. Niektóre oznaczone są nawet jako polecane diabetykom. W przypadku pojawiających się drobnych urazów i ran, ich oczyszczenie i obserwacja podczas gojenia pozwolą uniknąć poważnych infekcji. Zalecane jest używanie odpowiednich skarpetek i obuwia. Tak jak u ludzi zdrowych, wszelkie grzybice i zmiany na stopach należy niezwłocznie zaleczyć. Jeśli nie działają popularne preparaty, konieczna jest wizyta u lekarza.

Warto dbać też o właściwą dietę, szczególnie w przypadku skłonności do miażdżycy lub podwyższonego cholesterolu. Odciąży to układ krwionośny i pozwoli na jego wydajną pracę.

Przede wszystkim profilaktyką zespołu stopy cukrzycowej jest regularne leczenie w przebiegu cukrzycy i kontrole lekarskie. Obserwacja swojego stanu zdrowia, stanu stóp i innych niepokojących objawów pozwoli zapobiec ostrej formie schorzenia oraz powiązanych z nią zaburzeń w całym organizmie. 

Skarpetki Deomed® - zastosowanie przy zapobieganiu stopie cukrzycowej

Podatne na zakażenia i otarcia mechaniczne oraz problemy z ukrwieniem stopy diabetyków wymagają większej uwagi i ochrony. Używanie skarpetek zdrowotnych i odpowiedniego obuwia jest ważnym działaniem profilaktycznym lub wsparciem w walce ze schorzeniem. Zmniejszając ryzyko wystąpienia uszkodzeń skóry, przeciwdziałamy najbardziej przykrym objawom zespołu stopy cukrzycowej.

Specjalistyczne skarpetki zdrowotne Deomed® zarejestrowane są jako wyrób medyczny, co weryfikuje ich właściwości. Chociaż na rynku pojawiają się produkty opisane jako medyczne lub zdrowotne, dopiero regulacje prawne i związane z nimi kontrole mogą być rzeczywistą gwarancją jakości.

Skarpetki zdrowotne Deomed® mają szereg właściwości, które pomagają uniknąć wielu problemów ze stopami, jak również łagodzą dolegliwości związane ze schorzeniami stóp:

• Są bardzo elastyczne i mają delikatne ściągacze, które nie powodują ucisku, uszkodzeń skóry oraz umożliwiają swobodny przepływ krwi i płynów fizjologicznych,
• Nie mają szwu lub mają niewyczuwalny szew nad palcami, cieńszy niż sama skarpetka, co zapobiega powstawaniu otarć i pęknięć skóry (także tych niewyczuwalnych),
• Mają trwałe działanie antybakteryjne i antygrzybiczne, które ogranicza ryzyko infekcji.